“Άγνοια ή σκόπιμη παραπληροφόρηση;”… Μία απάντηση στον Δήμαρχο Χανίων

Παρά τις δριμείς και πολυπληθείς αντιδράσεις για την ρύπανση που προκλήθηκε στην παρθένα παραλία της Παχιάς Άμμου από την διάθεση υγρών αποβλήτων στη θάλασσα από το εργοτάξιο του αντλιοστασίου ανεπεξέργαστων λυμάτων Α44, το οποίο αυθαίρετα κατασκευάζεται σε ακίνητο του Ελληνικού Δημοσίου στο Ακρωτήρι Χανίων, ο Δήμαρχος Χανίων και Πρόεδρος της ΔΕΥΑΧ, Παναγιώτης Σημανδηράκης, δηλώνει ότι το έργο θα συνεχιστεί κανονικά!

Η στάση του κ. Σημανδηράκη δείχνει πολιτική αδιαλλαξία και πλήρη έλλειψη περιβαλλοντικής ευαισθησίας ή μάλλον πλήρη περιβαλλοντική αναισθησία. Πώς είναι δυνατόν να συνεχίζει να αγνοεί και να παραβλέπει τις σοβαρές τεχνικές ανεπάρκειες της μελέτης του έργου της ΔΕΥΑΧ; Πώς είναι δυνατόν να αγνοεί και να κλείνει τα μάτια στις συνεχείς αλλαγές και τροποποιήσεις που γίνονται στο υπόψη έργο, ώστε να μπορέσει να συμμορφωθεί αυτό έστω και στοιχειωδώς στις τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες με την κατάργηση των αγωγών υπερχείλισης που θα οδηγούσαν τα πλεονάζοντα λύματα απευθείας στη θάλασσα; Ουσιαστικές αλλαγές που δεν ήταν προϊόν εξέτασης από τις Τεχνικές Υπηρεσίες της ΔΕΥΑΧ, αλλά αποτέλεσμα των έντονων αντιδράσεων των πολιτών. Ο δήμαρχος εμμένει σε μια επιλογή που δείχνει πλήρη αδιαφορία για τις επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο (κολυμβητές, επισκέπτες της παραλίας), αδιαφορία για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον (καταστροφή αμμοθινών, καταστροφή του παράκτιου οικοσυστήματος και εξαιρετικά αρνητικής επίδρασης στην ποιότητα των νερών της θάλασσας σε όλο τον κόλποκαι ακόμα παραπέρα που είναι ήδη γεγονός, δυστυχώς,πριν καν μπουν τα θεμέλια στο “υπόγειο αντλιοστάσιο”). Οι παραπλανητικοί ισχυρισμοί του για απουσία περιβαλλοντικών και λειτουργικών οχλήσεων σε παρόμοια αντλιοστάσια των Χανίων δεν ευσταθούν, όπως αποδεικνύουν πληθώρα δημοσιευμάτων για βλάβες και ελλιπή συντήρηση (μία ενδεικτική λίστα επισυνάπτεται) και όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι κάτοικοι σε αυτές τις περιοχές.

Ο κ. Σημανδηράκης υποστηρίζει ότι τα αντλούμενα από το εργοτάξιο υγρά απόβλητα είναι «καθαρά» και χωρίς μικροβιακό φορτίο, άρα δεν συνιστούν μόλυνση και μπορούν να διοχετεύονται στη θάλασσα! Τα αποτελέσματα των χημικών αναλύσεων των δειγμάτων δεν έχουν δοθεί έως τώρα στη δημοσιότητα. Υπάρχει μόνο μία προφορική αναφορά (opencouncil.gr/chania/jun11_2025/transcript?t=4593) σε αυτά τα αποτελέσματα στο Δημοτικό Συμβούλιο της 11^ης Ιουνίου, χωρίς να έχει ενημερωθεί ο Σύλλογος μας παρότι έκανε αίτημα να του γνωστοποιηθούν. Τελικά υπήρχαν παθογόνοι μικροοργανισμοί στα στάσιμα για μεγάλο διάστημα νερά της εκσκαφής πριν τη έναρξη των συνεχών αντλήσεων και απορρίφθηκαν αυτοί στη θάλασσα; Οι δειγματοληψίες έγιναν όταν ήταν στάσιμα τα νερά ή όταν άρχισε να κυκλοφορεί συνεχώς η θάλασσα μέσα στην εκσκαφή, οπότε και οι συνθήκες ήταν πολύ διαφορετικές; Υπήρξε ουσιαστική μέριμνα για τη δημόσια υγεία; Η απευθείας απόρριψη στη θάλασσα των υγρών αποβλήτων (λάσπη) από την εκσκαφή του αντλιοστασίου, εκτός από παράνομη, καταστρέφει την εμπειρία των διακοπών των λουόμενων και των επισκεπτών και υποβαθμίζει το περιβάλλον. Κανείς βέβαια δεν μπορεί να αποκλείσει και το χειρότερο ακόμα σενάριο, αυτό της πιθανότητας η λάσπη να έχει αναμειχθεί με υγρά από διαρροές που συνήθως έχουν τα εκσκαπτικά μηχανήματα (λάδια, λιπαντικά κλπ).

Η ουσιαστική ζημιά δεν είναι μόνο η δυσαρέσκεια των κολυμβητών (που λογικά σκεπτόμενοι σίγουρα δεν κολύμπησαν τις ημέρες που τελούνταν η άντληση) ούτε των επισκεπτών που είδαν ολόκληρο τον κόλπο να μεταμορφώνεται σε μια λασπώδη, κόκκινη λίμνη, αφορά την οικολογική καταστροφή στην παράκτια και θαλάσσια ζώνη. Στο Δημοτικό Συμβούλιο της 11^ης Ιουνίου η ίδια η αντιπρόεδρος της ΔΕΥΑΧ Νίκη Αποστολάκη δήλωσε ότι παράγονταν 600 κυβικά την ημέρα από τα αντλούμενα ύδατα της εκσκαφής, ότι η θάλασσα είναι ασφαλής για κολύμβηση (με δείγματα που πάρθηκαν μέρες πριν την άντληση και με αποτελέσματα που γνωρίζει μόνο εκείνη(;!), λέγοντας μάλιστα χωρίς ίχνος ντροπής και αυτοκριτικής ότι «ο πλέον ορθός και προτεινόμενος αποδέκτης των αντλούμενων υδάτων είναι η θάλασσα»! Αγνοεί τον ορισμό της ρύπανσης που είναι η επιβάρυνση των νερών με ύλη που προκαλεί ανεπιθύμητη μεταβολή των ποιοτικών χαρακτηριστικών τους. Τόνοι λάσπης έχουν καλύψει τους οργανισμούς που ζουν στα βράχια, προκαλώντας τον θάνατό τους, ενώ η συνεχής απόθεση λάσπης έχει προκαλέσει μερική ή ολική κατάρρευση τμημάτων των αμμοθινών, με ανεπανόρθωτη καταστροφή της χλωρίδας, προστατευόμενης και μη. Επιπλέον, η βιοχημική ισορροπία του θαλασσινού νερού διαταράσσεται, επηρεάζοντας όλους τους οργανισμούς από το πλαγκτονικό επίπεδο έως τα πολύτιμα και προστατευόμενα λιβάδια Ποσειδωνίας, τα ψάρια και τις θαλάσσιες χελώνες Caretta Caretta. Η ζημιά λοιπόν έχει ήδη γίνει, είτε αποδειχθεί ότι υπάρχει μικροβιακό φορτίο και άλλοι ρυπαντές είτε όχι!

Αν ο κ. Σημανδηράκης και οι σύμβουλοί του είχαν μελετήσει τις επιστημονικές πηγές, θα γνώριζαν ότι:

• Τα Λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica), που έχουν καταγραφεί στον βυθό της Παχιάς Άμμου από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), αποτελούν αυστηρά προστατευόμενο και ενδημικό είδος της Μεσογείου, το οποίο διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Τα Λιβάδια αυτά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην απόθεση ιζημάτων. Μελέτες έχουν δείξει ότι ρυθμός απόθεσης ιλύος της τάξης των 4-5 cm ανά έτος οδήγησε σε μείωση της φωτοσύνθεσης και σε θνησιμότητα του λιβαδιού κατά περίπου 50% (https://www.int-res.com/abstracts/meps/v423/meps08970, https://www.mdpi.com/2071-1050/15/17/13102)

• Η Παχιά Άμμος αποτελεί παραλία ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta Caretta και η σημασία της έχει καταγραφεί από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. Η αναπαραγωγική περίοδος έχει ήδη ξεκινήσει φέτος, με πέντε φωλιές να έχουν εντοπιστεί μετά την διακοπή των εργασιών. Η παρουσία αργίλου και αποβλήτων απειλεί τη φωλεοποίηση και την ανάπτυξη των εμβρύων (Milton et al., 1997). Ο θόρυβος και οι δονήσεις από κατασκευές διαταράσσουν τη συμπεριφορά ωοτοκίας, ενώ η εκκόλαψη των νεαρών χελωνών επηρεάζεται επίσης (Vieytez, J. L., Van Oordt, P. G., & Seminoff, J. A. (2023). Anthropogenic noise predicts sea turtle behavioural responses. Ecology and Evolution, 13, e10472)

Ο κ. Σημανδηράκης δεν κάνει καμία αναφορά στην πραγματική και σοβαρή ζημιά που έγινε στο οικοσύστημα (παράκτιο και θαλασσινό) και μ’ αυτό τον τρόπο αποφεύγεικαι οποιαδήποτε σκέψη, συζήτηση ή διάλογο σχετικά με την αποκατάσταση της βλάβης αυτής , γιατί είναι γεγονός ότιακόμα και σήμερα και για άγνωστο χρονικό διάστημα μεγάλο μέρος, κάποιες δεκάδες κυβικά με ένα πρόχειρο υπολογισμό, των “προϊόντωναπότην εκσκαφή μέσα στον πυθμένα τουεργοταξίου” παραμένουν και καλύπτουν την ασφυκτιούσα και νεκρή πια βραχώδη παράκτια ζώνη σε μια επιφάνεια περίπου 500 τετραγωνικών μέτρων, μέσα στις αλυκές και τις φυσικές λιμνούλες ανάμεσα στα βράχια και αργά ή γρήγορα, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν, θα βρουν το δρόμο τους προς τη θάλασσα.

Αλλά και από νομική πλευρά φαίνεται πως ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΧ και Δήμαρχος Χανίων αδιαφορεί παντελώς για την νομοθεσία αλλά και την ίδια την Μελέτη Τροποποίησης ΑΕΠΟ/2016 τουέργου στην οποία ξεκάθαρα αναφέρεται(κεφ.6 παρ.2.1.iv.) ότι απαγορεύεται η απόρριψη της περίσσειας υλικών εκσκαφής στη θάλασσα. Η Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης έχει επισημάνει γραπτά στην ΔΕΥΑΧ ότι τα αντλούμενα ύδατα δεν πρέπει να διατίθενται στην ακτή και στη θάλασσα. Θα συνεχίσουν λοιπόν με την ανοχή των αρμόδιων ελεγκτικών Αρχών και της Δικαιοσύνης το περιβαλλοντικό έγκλημα στην Παχιά Άμμο; Πώς σκοπεύει η ΔΕΥΑΧ να συνεχίσει την απόρριψη των υγρών αποβλήτων που παράγονται στο εργοτάξιο της Παχιάς Άμμου; Στη σύμβαση για την διάθεση των εργοταξιακών αποβλήτων ΑΕΚΚ, υπάρχει πρόβλεψη γι’ αυτή την κατηγορία; Στην πιο πάνω τροποποιημένη ΑΕΠΟ προβλέπεται το είδος του αποβλήτου αυτού (κωδικός ΕΚΑ) καθώς και ο τρόπος διαχείρισής του, εάν όχι επιβάλλεται η επικαιροποίηση της ΑΕΠΟ με τα νέα δεδομένα εδάφους, που μια επιμελής μελέτη θα τα είχε προβλέψει;

Ο Σύλλογος έχει καταθέσει νέα μηνυτήρια αναφορά στις 26 Μαΐου για την κατάσταση με τη διάθεση εργοταξιακών υγρών αποβλήτων στην Παχιά Άμμο και το θέμα της πρόσβασης στην παραλία. Απαιτούμε άμεση παρέμβαση της Δικαιοσύνης, έκδοση αποφάσεων για τα ασφαλιστικά μέτρα που εκδικάστηκαν τον Μάρτιο 2025, και αλλαγή της χωροθέτησης του έργου. Σύμφωνα με την τοποθέτηση του Δημάρχου και Πρόεδρου της ΔΕΥΑΧ στο Δημοτικό Συμβούλιο της 11^ης Ιουνίου το 2025 είχε γίνει προσπάθεια να βρεθεί άλλη θέση για το Α44 από το 2020 και πριν καν ξεκινήσει ο αγώνας των κατοίκων για αλλαγή τοποθεσίας. Για ποιόν λόγο έγινε αυτό, τι δεν άρεσε στους μηχανικούς της ΔΕΥΑΧ τότε; Μήπως επειδή η θέση δεν ήταν σωστή εξ αρχής και κάποιος το αναγνώρισε αλλά μετά δεν ασχολήθηκε κανείς; Υπάρχει κάποιο έγγραφο, έκθεση ή αναφορά που να το αποδεικνύει; Σε περίπτωση αλλαγής χωροθέτησης η χρηματοδότηση δεν κινδυνεύει, αφού γίνεται εν μέρει με δανεισμό από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και Δανείων και αφετέρου επειδή μπορεί να γίνει επίκληση σοβαρών περιβαλλοντικών ζητημάτων, που δεν είχαν εντοπιστεί στις προηγούμενες μελέτες, καθώς τα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της περιοχής δεν είχαν αποτυπωθεί και μελετηθεί με εξέταση εναλλακτικών λύσεων ως όφειλαν.

Το έργο δεν έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, όπως ψευδώς διαδίδεται, αλλά βρίσκεται σε τέλμα λόγω της εμμονής της ΔΕΥΑΧ να το κατασκευάσει σε ακατάλληλη θέση. Ο προκάτοχος του κ. Σημανδηράκη, πρώην Δήμαρχος Τάσος Βάμβουκας, είχε επισημάνει ότι το έργο δεν σέβεται το περιβάλλον αλλά ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΧ επιμένει να συνεχίζει το λάθος χωρίς περιβαλλοντική ηθική και ενάντια στην κοινή λογική και τους συμπολίτες του! Το σημερινό έργο θυμίζει το εγκαταλελειμμένο αντλιοστάσιο στον Τερσανά, όπου το εργοτάξιο παραμένει πλημμυρισμένο για πάνω από δύο χρόνια και για το οποίο επίσης κανείς αρμόδιος φορέας δεν φαίνεται να έχει ενδιαφερθεί. Αυτό είναι το όραμά του κ. Σημανδηράκη και για την Παχιά Άμμο;

Η δημόσια συγνώμη του αποτελεί έμμεση παραδοχή ενοχής και συμβολής του στο περιβαλλοντικό έγκλημα, που εκτελείται με πλήρη αδιαφάνεια, χωρίς να έχουν γνωστοποιηθεί (με βάση τη νομοθεσία) σημαντικά στοιχεία όπως οι εναλλακτικές χωροθετήσεις και τυχόν μελέτες τροποποίησης μετά την κατάργηση των αγωγών υπερχείλισης. Ζητάμε την έναρξη ουσιαστικού διαλόγου για την επαναχάραξη της χωροθέτησης, με σεβασμό στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Απαιτούμε την άμεση παρέμβαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, της Περιφέρειας Κρήτης και όλων των αρμόδιων φορέων για την αναζήτηση βιώσιμης και φιλικής προς το περιβάλλον λύσης.

Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Σταυρού