Ο καθηγητής Παν. Ήφαιστος υπενθυμίζει τα αυτονόητα
Ο καθηγητής Παναγιώτης Ήφαιστος με κείμενο του στην προσωπική του σελίδα, υπενθυμίζει στο “ελληνικό πολιτικό προσωπικό” τη σημασία της Κύπρου και γιατί δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αφεθεί μόνη της. Χρειάζονται υπενθύμιση αυτά τα θέματα θα αναρωτηθείτε; Μ΄αυτά που ζούμε το τελευταίο διάστημα δυστυχώς φοβόμαστε πως ναι…
Γράφει ο Παν.Ήφαιστος:
Συνέχεια της παράνομης εισβολής του Ιουλίου 1974 που ακολούθησε λίγες μέρες μετά το χουντικό πραξικόπημα ενώ το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πήρε απόφαση ότι τα τετελεσμένα είναι παράνομα αλλά η Ελλάδα διακήρυξε, κατ’ ουσία, ότι δεν είχε εθνική στρατηγική. Η πολιτική ηγεσία δήλωσε ότι «η Κύπρος κείται μακράν».
Η χούντα κατέρρευσε μετά το εγκληματικό πραξικόπημα αλλά η νόμιμη πλέον κυβέρνηση όφειλε να γνωρίζει –και να λειτουργεί ανάλογα–, ότι η Ελλάδα αφενός δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει στην τύχη τους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες (κανένα αξιόπιστο κράτος δεν λειτουργεί έτσι) και αφετέρου ότι το Ελληνικό κράτος είναι εγγυήτρια δύναμη.
Το τι ακολούθησε επί μια περίπου δεκαετία αλλά και αργότερα στα πεδία των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας ήταν αναμενόμενο. Πάντως μια περίπου δεκαετία μετά είχαμε νέες εξελίξεις που σημάδεψαν τις σχέσεις αυτές. Στις 15 Νοεμβρίου 1983 επί Πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου η Τουρκία εξώθησε στην «ανακήρυξη» του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους. Επιπλέον το Συμβούλιο Ασφαλείας (Ψήφισμα 541 (1983) – μαζί με το Ψήφισμα 541 (1983) και Ψήφισμα 550 (1984) παρατίθεται στο τέλος) έδωσε νέα νομικά και πολιτικά ερείσματα στην Ελληνική πλευρά. Ο τότε πρωθυπουργός κινήθηκε προς την σωστή πλευρά και έκανε την σημαντικότερη δήλωση της μεταπολεμικής περιόδου: Προειδοποίησε ότι εάν η Τουρκία προχωρήσει πέραν της γραμμής των νυν κατεχομένων για την Ελλάδα είναι casus belli δηλαδή αιτία πολέμου.
Από δικής μας πλευράς η συγγραφή άρθρων, δοκιμίων και βιβλίων υπέρ μιας πιο ορθολογιστικής εθνικής στρατηγικής άρχισε ήδη από το 1983 (με ψευδώνυμο καθότι υπηρετούσα σε διπλωματική αποστολή στις Βρυξέλλες όλη την δεκαετία του 1980) και εντάθηκε προς το τέλος της δεκαετίας και αρχές της δεκαετίας του 1990 όταν ενταχθήκαμε στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο με έδρα Διεθνείς Σχέσεις – Στρατηγικές Σπουδές. Από άποψης ουσίας και παραστάσεων οι παρεμβάσεις αφορούσαν την Τριπλή Στρατηγική.
Πρώτον, ισχυρή αποτροπή στο κεντρικό μέτωπο αφενός για ανάσχεση του Τουρκικού αναθεωρητισμού.
Δεύτερον, ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα: Επειδή η ΕΕ είναι πολιτικός/στρατηγικός νάνος και νομικός γίγαντας που εκκολάφθηκε μέσα στο θερμοκήπιο της Αμερικανικής στρατηγικής του Ψυχρού Πολέμου (κύρια πορίσματα των βιβλίων μου στην Αγγλική γλώσσα πριν ενταχθώ στο Ελληνικό πανεπιστήμιο) θα αποτελέσει ένα ισχυρό νομικό όπλο. Θυμίζω ότι μετά το 1966 (συμβιβασμός του Λουξεμβούργου και έκτοτε οι αποφάσεις ήταν συναινετικές / ομόφωνες) με τις διασυνδέσεις μεταξύ εθνικών συμφερόντων ακόμη και τα μικρότερα κράτη μπορούσαν να αποκομίζουν οφέλη. Ταυτόχρονα, υποστηρίχθηκε, επειδή είναι νάνος/γίγαντας η διαλεκτική σχέση των δύο δεν επιτρέπει στην ΕΕ να απορρίψει την ένταξη της ΚΔ στην Κοινότητα οπότε το ευρωπαϊκό καινομικό κεκτημένο θα επεκταθεί στην Κύπρο ανεξαρτήτως λύσης.
Τρίτον, πολιτική και αμυντική σύζευξη της Ελλάδας με την Κυπριακή Δημοκρατία. Μετά από συγγραφή δοκιμίων και άρθρων τα οποία έτυχαν προσοχής, στην μόνη συνάντησή μου με τον Ανδρέα Παπανδρέου συνοδεύοντας τον Γεράσιμο Αρσένη (με τον οποίο όντας στην αντιπολίτευση τότε είχαμε εκτεταμένες συζητήσεις και αποδέχθηκε πλήρως την λογική της στρατηγικής σύζευξης Κύπρου – Ελλάδας) αναπτύχθηκε η λογική των τριών αλληλένδετων μερών της «τριπλής στρατηγικής». Πείσθηκε ιδιαίτερα από το λογικό επιχείρημα ότι στρατηγικός ορθολογισμός σημαίνει ότι η σύζευξη είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος με το casus belli του 1983.
Δεν θα επεκταθώ εδώ γιατί τα ζητήματα αυτά τα έχουμε εκτεταμένα σε βιβλία, άρθρα και δοκίμια. Υπογραμμίζουμε μόνο ότι οι σχέσεις της Ελλάδας με την αναθεωρητική και απειλητική Τουρκία βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού εδώ και καιρό. Τα ζητήματα και η επιχειρηματολογία μετά το 1990 είναι όχι μόνο πλήρως επίκαιρα αλλά ολοένα και περισσότερο απαιτείται να συνεκτιμηθούν δεόντως ολοένα και περισσότερο.
Όπως ο τότε πρωθυπουργός το 1983 –αλλά και μετά όταν επανήλθε στην εξουσία μαζί και ο Γεράσιμος Αρσένης σωστά δηλώθηκε και υπογραμμίστηκε ότι η Κύπρος είναι κάτι περισσότερο σημαντική. Ανασφάλεια εκεί και πολύ περισσότερο διολίσθηση της Μεγαλονήσου στα πεδία της Τουρκικής επικυριαρχίας στερεί την Ελλάδα της δυνατότητας να έχει μια αξιόπιστη αποτρεπτική στρατηγική. Η Ελλάδα είναι σε αυτή την περίπτωση παγιδευμένη. Εν κατακλείδι, είναι ακραία επικίνδυνος (ή κάτι άλλο «αθέατο») όποιος δεν βλέπει τον αλληλένδετο χαρακτήρα
- της διπλωματίας (η Ελλάδα και η Κύπρος, για παράδειγμα, είναι πλήρη και ισότιμα μέλη της ΕΕ δεν ανήκουν αλλά συμμετέχουν και συναλλάσσονται με όρους εθνικής κυριαρχίας και εθνικού συμφέροντος),
- με την ισχυρή αποτρεπτική άμυνα στο κεντρικό μέτωπο
- και την πολιτική και στρατηγική σύζευξη Ελλάδας-Κύπρου
