«Βιώνουμε κάτι αντίστοιχο με το 2014»: 11 χρόνια μετά το ιστορικό δημοψήφισμα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, οι Θεσσαλονικείς παίρνουν την τύχη της ΔΕΘ στα χέρια τους

Ο πρώτος γύρος των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2014 διεξήχθη στις 18 Μαΐου. Εκείνες οι αυτοδιοικητικές εκλογές -που συνέπεσαν και με τις ευρωεκλογές- αν χαρακτηρίστηκαν από κάτι, ήταν από αυτή τη διάχυτη αίσθηση, ότι το κλίμα άλλαζε: μετά τα δεινά των (πρώτων) μνημονιακών χρόνων, την οικονομική και πολιτική κρίση, τη συγκρότηση της τρικομματικής -μη εκλεγμένης από τον λαό- κυβέρνησης Παπαδήμου, και τον αυταρχισμό της κυβέρνησης Σαμαρά, οι προοδευτικοί ψηφοφόροι ετοιμάζονταν για μία μεγάλη αλλαγή: την Πρώτη Φορά Αριστερά,  που θα «έσκιζε» τα μνημόνια. Η πρώτη (επίσημη) αριστερή κυβέρνηση ήρθε, λίγους μήνες μετά. Τα μνημόνια δεν τα έσκισε, και μπορεί να απογοήτευσε πάρα πολλούς που πίστεψαν σε αυτή. Αλλά αυτή δεν είναι μία συζήτηση της παρούσης.  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΕλλάδα | 07.04.2025 18:49Μαζεύονται υπογραφές για δημοψήφισμα για το μέλλον της ΔΕΘ

Μπορεί στις αυτοδιοικητικές εκλογές εκείνου του Μαΐου, το διακύβευμα να μην ήταν οι τύχες των πολιτών σε επίπεδο κεντρικής πολιτικής σκηνής. Ο προοδευτικός «αέρας» που φυσούσε εκείνη την άνοιξη, έφερε σε πολλές περιοχές, απτά αποτελέσματα. Στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, αυτός ο προοδευτικός «αέρας» φύσηξε και με την επανεκλογή του Γιάννη Μπουτάρη - του χαρισματικότερου, εκκεντρικού και επί της ουσίας προοδευτικότερου δημάρχου στην ιστορία της Θεσσαλονίκης. Από αυτές τις εκλογές, όμως, η Θεσσαλονίκη, δεν έχει να κρατήσει μόνο την επανεκλογή Μπουτάρη. Έξω από τα εκλογικά κέντρα, στήθηκαν και κάποιες άλλες κάλπες. 

«Να εκφραστεί ο ίδιος ο κόσμος για τον τόπο του»

Το Δημοψήφισμα για το Νερό, ήταν ένα άτυπο δημοψήφισμα στο οποίο τέθηκε στους πολίτες της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης το ερώτημα, εάν θα πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί η ΕΥΑΘ. Διεξήχθη υπό την αιγίδα της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας, το Σωματείο Εργαζόμενων της ΕΥΑΘ, το Συντονιστικό Πολιτών και Φορεων SOSte to Nero, την Κίνηση 136 αλλά και με την στήριξη απλών πολιτών. Το κίνημα κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού απέκτησε τέτοια δυναμική που έφερε σε δυσμενή θέση και την κυβέρνηση Σαμαρά, με τον τότε υπουργό εσωτερικών να ανακοινώνει ότι απαγορεύεται η χρήση των εκλογικών καταλόγων με απειλή σύλληψης και φυλάκισης για όποιον το κάνει. Παρόλο που το δημοψήφισμα δεν ήταν δεσμευτικό, η μεγάλη συμμετοχή του κόσμου και τα συντριπτικά αποτελέσματα (98,04% των πολιτών ψήφισε κατά της ιδιωτικοποίησης, έναντι του 1,96% του ψήφισε υπέρ), έστειλαν ένα πολιτικό μήνυμα στην κυβέρνηση που δεν μπορούσε να αγνοηθεί. Στην Γενική Συνέλευση της ΕΥΑΘ τον Ιούνη του 2014, ανακοινώθηκε επίσημα ότι «παγώνει η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ λόγω των κοινωνικών αντιδράσεων και της απόφασης 1904/2014 του ΣτΕ που επιβάλει την έξοδο της ΕΥΔΑΠ από το ΤΑΙΠΕΔ». Αύριο κλείνουν 11 χρόνια από το δημοψήφισμα του 2014 για το νερό. Η τοπική κοινωνία της Θεσσαλονίκης του Μαΐου του 2025, ξανά, συζητά και μαζεύει υπογραφές για τη διεξαγωγή ενός άλλου δημοψηφίσματος. Η Σύμπραξη - ΟΛΗ η ΔΕΘ ένα πάρκο έχει βάλει σκοπό να μαζέψει 25.000 υπογραφές για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στο οποίο οι πολίτες της Θεσσαλονίκης θα κληθούν να γνωμοδοτήσουν για την τύχη μίας εμβληματικής έκτασης στο κέντρο της πόλης: τα 176 στρέμματα της ΔΕΘ. Στη σύμπραξη μετέχουν δεκάδες οργανώσεις και φορείς της πόλης, μετά από πρωτοβουλία του Δικτύου SOSε τα δέντρα, και το αίτημά τους για την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης είναι να μην οικοπεδοποιηθεί ο χώρος και να γίνει εξ' ολοκλήρου Μητροπολιτικό Πάρκο. Ήδη, υπέρ της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, έχουν μαζευτεί 14.000 υπογραφές. Όπως λέει στο ethnos.gr ο επικεφαλής της δημοτικής κίνησης «Θεσσαλονίκη για Όλους», Σπύρος Πέγκας, σε αυτή τη φάση το βασικό διακύβευμα είναι «ο κόσμος να εκφραστεί ο ίδιος για τη γειτονιά του, για την πόλη του. Είναι σημαντικό το να εκφραστεί η γνώμη του κόσμου, να φανεί η επιθυμία του». 

Το σχέδιο ανάπλασης και η καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Για τη ΔΕΘ, το σχέδιο που προκύπτει από τον τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που έχει ολοκληρωθεί, προβλέπει το γκρέμισμα σχεδόν του συνόλου των υπάρχοντων περιπτέρων της Έκθεσης και τη δημιουργία τεσσάρων μεγάλων περιπτέρων, καθώς και ενός πέμπτου επιχειρηματικού κέντρου εντός της ΔΕΘ, που θα φιλοξενεί ξενοδοχείο, εμπορικά καταστήματα και γραφεία. Σύμφωνα με το σχέδιο του υπουργείου περιβάλλοντος, μετά την ανάπλαση, το 15% της ΔΕΘ (περίπου 32 στρέμματα) θα καλύπτεται από υψηλό πράσινο. Από αυτά, μόνο τα 13,3 στρέμματα, θα αποτελούν ενιαίο χώρο πρασίνου. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η συνολική έκταση της ΔΕΘ είναι 176 στρέμματα. Σε αυτό, ας κρατήσουμε και ότι, εις βάρος της Ελλάδας, υπάρχει καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την ποιότητα του αέρα στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, ετησίως σημειώνονται περίπου 1.000 πρόωροι θάνατοι, εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Πέραν της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όμως, η δημιουργία ενός μεγάλου εμπορικού κέντρου προκαλεί και ανασφάλεια στον εμπορικό κόσμο του κέντρου της πόλης.

Οι συλλογικότητες και οι δημοτικές παρατάξεις που βρίσκονται πίσω από το αίτημα για δημοψήφισμα, αντιπροτείνουν τη διατήρηση ορισμένων περιπτέρων με ιστορική και αρχιτεκτονική σημασία, την κατεδάφιση του κύριου όγκου των σημερινών κτιρίων της ΔΕΘ και τη μετατροπή του μεγαλύτερου μέρους της έκτασης σε πάρκο υψηλού πρασίνου. Επίσης, στηρίζουν τη δημιουργία νέου εκθεσιακού κέντρου  σε δημόσιο οικόπεδο στη Σίνδο για τη διεξαγωγή των τριών μεγάλων εκθέσεων (ΔΕΘ, Agrotica και  Zootechnia), ώστε να μην επιβαρύνεται το κέντρο της πόλης. 

«Στόχος, οι 25.000 υπογραφές ως τον Σεπτέμβρη»

Ο Σπύρος Πέγκας εξηγεί ότι, «στόχος είναι τον Σεπτέμβριο πριν έρθει εδώ ο πρωθυπουργός, να έχουν μαζευτεί οι απαραίτητες υπογραφές. Νομίζω ότι και τώρα βιώνουμε κάτι αντίστοιχο με το 2014». Εφόσον, όμως, το τοπικό δημοψήφισμα δεν είναι κάτι δεσμευτικό, τι μπορούν να περιμένουν οι πολίτες - ακόμα και αυτοί που στηρίζουν τη μετατροπή της ΔΕΘ σε Μητροπολιτικό Πάρκο; «Είναι ενδεχομένως μία συζήτηση το αν είναι δεσμευτικό ή συμβουλευτικό το δημοψήφισμα», υπογραμμίζει ο ίδιος. «Ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει ιδιοκτησιακά δικαιώματα πάνω στο οικόπεδο της ΔΕΘ - Helexpo. Δε μιλάμε, συνεπώς, απλώς για κάποιον που δίνει τη γνώμη του, υπάρχει ιδιοκτησιακό μερίδιο και γι' αυτό ακριβώς διεξάγεται και όλη αυτή η συζήτηση. Αυτός είναι και ο λόγος που, εντός του Δημοτικού Συμβουλίου υπάρχει η εμμονή να εγκριθεί το σχέδιο για την ανάπλαση της έκτασης. Η δημοτική αρχή Αγγελούδη έχει παραιτηθεί των δικαιωμάτων και των ιδιοκτησιών του Δήμου; Σαφώς, όμως, όταν μαζεύονται 14.000 υπογραφές -όσες έχουμε φτάσει τώρα-, μιλάμε για ένα πολύ σοβαρό νούμερο. Ενδεικτικά, στον πρώτο γύρο των δημοτικών εκλογών του 2023, ο Στέλιος Αγγελούδης πήρε σχεδόν τις διπλάσιες αριθμητικά ψήφους. Δεν κινητοποιούνται, ούτε ενημερώνονται όλοι αλλά είναι πολύ σημαντικό ότι, τόσοι πολλοί άνθρωποι, έχουν υπογράψει υπέρ της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος», λέει. 

«Η γνώμη του Δήμου δεν είναι αδιάφορη»

Στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου της Θεσσαλονίκης, πάντως, το θέμα της ανάπλασης της ΔΕΘ και του δημοψηφίσματος, μπαίνει επιτακτικά προς συζήτηση από τη  «Θεσσαλονίκη για Όλους» και τη δημοτική παράταξη «Η Πόλη Ανάποδα» που απέσπασε πάνω από 5% στις δημοτικές εκλογές. Από πλευράς της, η διοίκηση Αγγελούδη υποστηρίζει ότι το θέμα είχε ήδη λήξει, όταν ανέλαβε, και μάλιστα, ισχυρίζεται ότι κατάφερε να αυξήσει το πράσινο, στην υπάρχουσα μελέτη, κατά έξι στρέμματα. Ο Σπύρος Πέγκας κάνει λόγο για ένα «καινούργιο αφήγημα». «Είναι ο πιο πρόσφατος ισχυρισμός. Όμως λιγότερο από ένα μήνα πριν από τις δημοτικές εκλογές, με ανάρτηση που είχε κάνει η παράταξη "Ομάδα για τη Θεσσαλονίκη" (σ.σ. Αγγελούδη), στις 21 Σεπτεμβρίου 2023, είχε επισημανθεί ότι οι συνθήκες έχουν πια ωριμάσει για τη μεταφορά των εκθεσιακών δραστηριοτήτων εκτός του αστικού ιστού, καθώς και τη διαμόρφωση ενός Μητροπολιτικού Πάρκου. Δεν μπορεί, όταν δεν τους βολεύει, να επικαλούνται ότι γενικώς τα χέρια τους είναι "δεμένα". Το ίδιο έκαναν και με τα τεράστια κουτιά της ανακύκλωσης μέσα στην πόλη, που επικαλέστηκαν τη σύμβαση, ενώ προεκλογικά ήταν εναντίον. Στην περίπτωση της ΔΕΘ, υπάρχει, μετεκλογικά και μία διαφοροποίηση από την προεκλογική τους θέση. Ουσιαστικά δε μιλούν πια για τη  μεταφορά των βαρέων εκθεσιακών δραστηριοτήτων εκτός αστικού ιστού, αλλά για επιτόπου ανάπλαση με διάφορα σενάρια.Κάθε φορά, αυξάνουν τα τετραγωνικά. Λένε ότι θα πάρουν την έκταση του Γ' Σώματος Στρατού, θα γίνει 200 τετραγωνικά το πάρκο, μετά λένε 300 γιατί θα πάρουν και τους δρόμους που φτάνουν μέχρι κάτω, στο πάρκο Ξαρχάκου. Είναι μία αμηχανία η οποία εκφράζεται λόγω της διαφοράς μεταξύ προεκλογικής και μετεκλογικής θέσης», λέει και επισημαίνει ότι, «ο Δήμος έχει  εξουσία. Η ΔΕΘ - Helexpo ζητά συνέχεια τη συναίνεση του Δήμου, και συχνά την επικαλείται κιόλας. Για τη δε ανάπλαση, ο κ. Τζήκας, πρόεδρος της ΔΕΘ, επικαλείται τη συναίνεση του Δήμου Θεσσαλονίκης. Άρα η γνώμη του Δήμου δεν είναι αδιάφορη, ούτε βρίσκεται προ τετελεσμένου». 

Γιατί, όμως, δεν μπορεί ο ίδιος ο Δήμος Θεσσαλονίκης να προκηρύξει το δημοψήφισμα, για μια έκταση στην οποία έχει ιδιοκτησιακά δικαιώματα; Ο κ. Πέγκας μάς λέει ότι, «Είχαμε από κοινού με την "Πόλη Ανάποδα" καταθέσει ψήφισμα, ώστε το συμβούλιον άμεσα να αποφασίσει και να προκηρύξει το δημοψήφισμα. Εκεί ο Αγγελούδης, υποστηρίζοντας πάντα ότι ότι είναι υπέρ των δημοψηφισμάτων και υπέρ της ετυμηγορίας του λαού, απέρριψε το αίτημα. Η δημοτική αρχή επικαλέστηκε ασάφεια στο ερώτημα. Τους προτείναμε να συνδιαμορφώσουμε το ερώτημα. Παρόλα αυτά καταψήφισαν. Νομίζω ότι, μετά τη συλλογή και των υπογραφών, παίζει στο μυαλό τους και το plan B. Στην τελευταία συνεδρίαση, ο δήμαρχος άφησε να εννοηθεί ότι, μπορεί να έρθει το θέμα στο δημοτικό συμβούλιο και από εκεί έχουν τη δικαιοδοσία να διαμορφώσουν οι ίδιοι το ερώτημα». 

Ιnfo: Το αίτημα προς το Δημοτικό Συμβουλίο Θεσσαλονίκης, για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το μέλλον της ΔΕΘ, μπορούν να υπογράψουν οι δημότες της πόλης στο parkodeth.gr.

Μαφιόζικη επίθεση στα Άνω Λιόσια: Βίντεο ντοκουμέντο από τη στιγμή των πυροβολισμών - Σύνδεση με την Greek Mafia ερευνά η ΕΛΑΣ

Γαλάζιες Σημαίες 2025: Δεύτερη θέση παγκοσμίως η Ελλάδα – Οι 15 παραλίες της Αττικής που βραβεύτηκαν

Η Ελλάδα στη Eurovision: Γιατί η συμμετοχή της Κλαυδίας με το «Αστερομάτα» μας κάνει περήφανους

Τελικός Κυπέλλου: Ο Ολυμπιακός για το νταμπλ, ο ΟΦΗ για να επιστρέψει στους τίτλους μετά από 38 χρόνια