Απόφοιτος του Οικονομικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1975, με μεταπτυχιακές σπουδές στις ΗΠΑ, μετά από τριετή θητεία στο ΔΝΤ επιστρέφει στην Ελλάδα το 1987, ως μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Οικονομικών, στο οποίο συμμετέχει μέχρι το 1996. Είναι μια εποχή όπου κυριαρχεί το ΠΑΣΟΚ, αλλά ήδη από το 1985 διαφαίνεται η όλο και πιο δεξιά μετατόπιση του. Στο υπουργείο Οικονομικών ο Ανδρέας Παπανδρέου θέλει να σηματοδοτήσει μια αλλαγή προσώπου (Ρουμελιώτης αντί Σημίτη), αλλά χωρίς να θιγεί η δεξιά στροφή. Είναι η ώρα να στελεχωθεί το υπουργείο Οικονομικών με “εμπειρογνώμονες” πιο συντηρητικής κατεύθυνσης και ο Μασουράκης ταιριάζει τέλεια σε αυτή την συγκυρία. Φυσικά η δεκαετία του ‘80 είναι ακόμα εποχή μεταπολίτευσης, οπότε μια μετατόπιση στη γνωστή σχολή των “οικονομικών της προσαρμογής”, δηλαδή της αλλαγής απόψεων ανάλογα με τον εργοδότη, είναι ένα αναγκαίο κακό που θα γίνει αργότερα δημόσια αρετή.
Το “αργότερα” θα έρθει το 1996 οπότε ο Μιχάλης Μασουράκης αναλαμβάνει Διευθυντής Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank. Είναι η εποχή που οι τράπεζες μπαίνουν ορμητικά στην οικονομία και επεκτείνονται ραγδαία, ενώ συγχρόνως το τραπεζικό σύστημα απορρυθμίζεται και ιδιωτικοποιείται. Οι ιδιωτικές τράπεζες, όπως η Alpha Βank, θέλουν να προωθήσουν τα συμφέροντα τους και να διαμορφώσουν ανάλογη πολιτική στην οικονομία, οπότε αυτό τον ρόλο αναλαμβάνουν οι Διευθύνσεις Οικονομικών Μελετών. Όποιος παρατηρήσει τα δελτία Οικονομικών μελετών που εκδίδει η Alpha Bank υπό την επίβλεψη του Μασουράκη θα παρατηρήσει έναν συνδυασμό σοβαρών προσεγγίσεων σε θέματα της οικονομικής επικαιρότητας, αλλά με κύρια κατεύθυνση υπέρ του ιδιωτικού τομέα και ενάντια στο κράτος, εκτός αν το τελευταίο υποστηρίζει τους ιδιώτες. Είναι η εποχή που η οικονομική θεωρία προσαρμόζεται σε συγκεκριμένες επιλογές των τραπεζών. Όλη την περίοδο 1996-2008 που οι τράπεζες επεκτείνονται ραγδαία, η οικονομική προσέγγιση ακολουθεί αναλόγως. Η μεγαλη επέκταση της καταναλωτικής και στεγαστικής πίστης , παρουσιάζεται σαν η βασική αιτία για την αύξηση του ΑΕΠ. Ο αύξηση του δανεισμού είτε των επιχειρήσεων είτε του κράτους έχει κυρίως αναπτυξιακή διάσταση και τα ελλείμματα στο εμπορικό ισοζύγιο ή στη μόχλευση των ισολογισμών των εταιρειών δεν συνιστούν μεγάλο κίνδυνο. Χαρακτηριστικό δε παράδειγμα αυτής της αντίληψης ήταν η αντιμετώπιση των Ολυμπιακών αγώνων του 2004 ως μέσο για την απογείωση της οικονομίας. Όταν η Alpha Βank είναι μεγάλος χορηγός των Αγώνων η οικονομική θεωρία πρέπει να δείχνει κατανόηση.
Όμως το πάρτυ τελειώνει το 2010, τα σύννεφα έχουν μαζευτεί από καιρό, αλλά ακόμα και λίγο πριν την καταιγίδα η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank με το Δελτίο της 10 Απριλίου 2010 δηλώνει: “τα πραγματα δεν είναι δραματικά” και επιχειρηματολογεί γιατί τα οικονομικά μεγέθη είναι διαχειρίσιμα. Φυσικά μετά από 15 μέρες η χώρα έμπαινε στα μνημόνια, οι τράπεζες έπεφταν σε μεγάλη κρίση και οι ξένοι δανειστές αναλάμβαναν τον έλεγχο της χώρας (και των τραπεζών). Η κατεύθυνση έπρεπε να αλλάξει και είχε έρθει η στιγμή ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών να επωμισθεί ρόλο “εκπροσώπου του ΔΝΤ” στην χώρα.
Όλη την δεκαετία των μνημονίων ο Μασουράκης ανελάμβανε την υπεράσπιση των πολιτικών του ΔΝΤ και της τρόϊκα. Τώρα τα “οικονομικά της προσαρμογής” επιβάλλουν νέα ματιά στην οικονομία. Το δημόσιο χρέος και τα εμπορικά ελλείμματα είναι το κατεξοχήν πρόβλημα και η πολιτική λιτότητας η ενδεδειγμένη. Ενώ την προηγούμενη περίοδο η χρηματοδότηση των τομέων της ελληνικής οικονομίας με μη διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά (π.χ. εστίαση, κατοικίες, κτλ.) ήταν κάτι το θετικό, τώρα αυτοί οι τομείς πρέπει να συρρικνωθούν!
Ο οικονομικός βολονταρισμός συναγωνίζεται την πολιτική υποτέλεια. Χαρακτηριστικά η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών τον Δεκέμβριο του 2011 αναφέρει : “Οι δυνατότητες ανάπτυξης και εξόδου από την κρίση αναμφισβήτητα υπάρχουν όπως έδειξε ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας τα 2011… Αναμένεται σχετική σταθερότητα του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του 2012 και το επόμενο έτος συνολικά”. Λίγο δε αργότερα στις 23 Μαϊου 2012: “τα πολιτικά κόμματα πρέπει να εξηγήσουν στους πολίτες γιατί η υλοποίηση του μνημονίου θα οδηγήσει στην ανάπτυξη και όχι να προωθούν την απαγκίστρωση από αυτό”. Μεγάλη επιτυχία, αν ληφθεί υπόψη ότι στο τέλος του 2012 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 7% (!) και σημειώθηκε έκρηξη της ανεργίας. Ακόμη και μετά την αποτυχία των μνημονίων η Alpha Bank στην προσπάθεια να στηρίξει την κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ φρόντιζε να εξωραίζει την ακολουθούμενη πολιτική (χαρακτηριστικά στα μέσα του 2013 προβλέπει μείωση του ΑΕΠ κατά 3,5% και στο τέλος η μείωση καταλήγει -5,8%). Για να μην αναφέρουμε και τον εξωραϊσμό της ανεργίας που έφθασε μέχρι την αμφισβήτηση προς τα κάτω των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ το 2012.
Στο μόνο θέμα που υπάρχει μια συνέπεια σε σχέση με το παρελθόν είναι στην πολεμική ενάντια στο Δημόσιο. Πληθώρα άρθρων, όπως στις 4 Απριλίου /2012 με τίτλο “Να σπάσουν τα ταμπού της μονιμότητας στο Δημόσιο”, μέχρι την δικαιολόγηση των μειώσεων των μισθών των Δημοσίων υπαλλήλων, δημιούργησαν τόση αγανάκτηση, που στις 25 Δεκεμβρίου 2012 η ΑΔΕΔΥ έβγαλε ανακοίνωση για να μποϊκοταριστεί η Alpha Bank.
Δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι ο Μασουράκης ασπάστηκε με ζέση το ρόλο εκπροσώπησης των πολιτικών του ΔΝΤ. Οι απόψεις του δεν απείχαν από αυτές του Tμήματος Μελετών που ήταν επικεφαλής και τις διατύπωσε δημόσια στην τηλεόραση. Πολλές συνδικαλιστικές οργανώσεις είχαν καταγγείλει συνεργασία των εκπροσώπων των τραπεζιτών και των βιομηχάνων με το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, όπου υπαγόρευαν συγκεκριμένους νόμους που τους εξυπηρετούσαν. Αυτό δεν μπορεί να αποδειχθεί, αλλά σίγουρα όσοι υπερασπίστηκαν τις πολιτικές του ΔΝΤ και της τρόικας, ώστε να περάσουν χρόνια αιτήματα των εργοδοτών, ανταμείφθηκαν.
‘Ετσι δεν είναι παράξενο ότι ο Μασουράκης το 2015 μεταπηδά από την τράπεζα στο Δ.Σ. του ΙΟΒΕ (οργανισμός του ΣΕΒ) ούτε ότι κατέβηκε υποψήφιος της ΝΔ στις τελευταίες ευρωεκλογές. Από πολλές απόψεις λοιπόν είναι απολύτως λογικό με κυβέρνηση της ΝΔ ένας φανατικός υποστηρικτής των μνημονίων να τοποθετηθεί αντιπρόσωπος στο ΔΝΤ. Ιδιαίτερα όταν έχει την επιστημονική ευκαμψία να ξαναπροσαρμόσει τις θέσεις του, τώρα που η πολιτική του ΔΝΤ αλλάζει σε :”Ξοδέψτε για να σωθούν οι πλούσιοι”.
Γιώργος Π. Παυλόπουλος
ΠΗΓΗ
