Γιατί η Αθήνα είναι ευάλωτη σε μια μεγάλη πυρκαγιά; Τι είναι η «Καθιστή Πάπια»

Ανάμεσα στις πιο ευάλωτες πόλεις στον κόσμο απέναντι σε φυσικές καταστροφές όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες βρίσκεται η Αθήνα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε η εφημερίδα Financial Times.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΚόσμος | 06.05.2025 08:41Ο Τραμπ τώρα διατάσσει να περιοριστούν επιστημονικές έρευνες για ιούς - Κόβει τη χρηματοδότηση στην Κίνα

Η ελληνική πρωτεύουσα, όπως καταγράφεται στο σχετικό ρεπορτάζ, συγκεντρώνει ένα ανησυχητικό «κοκτέιλ» παραγόντων, που μπορεί να την οδηγήσει σε ένα από τα χειρότερα σενάρια για την προσεχή θερινή περίοδο. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για το «τέλειο μείγμα» που ευνοεί την εκδήλωση εκτεταμένων πυρκαγιών, παρόμοιων με εκείνες που κατέκαψαν περιοχές όπως το Λος Άντζελες.

Η Αθήνα κατατάσσεται στην ίδια κατηγορία υψηλού κινδύνου με πόλεις όπως η Λισαβόνα, το Κέιπ Τάουν, το Σίδνεϊ και το Ντάλας, με τους επιστήμονες να χαρακτηρίζουν τις περιοχές αυτές ως «καθιστές πάπιες» – δηλαδή αβοήθητους στόχους μπροστά στην απειλή της φωτιάς.

Η συνταγή της καταστροφής

Σύμφωνα με τον Τζο ΜακΝόρτον, ειδικό του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων, η Αθήνα διαθέτει όλα τα απαραίτητα συστατικά για την εκδήλωση μεγάλης πυρκαγιάς: αφθονία καύσιμης ύλης, έντονη θερμότητα, καιρικές συνθήκες με ισχυρούς ανέμους και έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα.

Η εκτεταμένη αστική εξάπλωση, που από τη δεκαετία του 1950 έσπρωξε τη δόμηση προς τα βουνά και τις παραθαλάσσιες περιοχές, έχει δημιουργήσει μια επικίνδυνη διεπαφή μεταξύ πόλης και φυσικού περιβάλλοντος – το σημείο όπου συνήθως ξεκινούν οι φωτιές.

Αυτές οι περιοχές, με τη συσσώρευση πληθυσμού και την ανθρώπινη παρουσία, καθίστανται εξαιρετικά επικίνδυνες σε περίπτωση ανάφλεξης, τόσο για την ανθρώπινη ζωή όσο και για τις υποδομές.

Το παράδειγμα του Λος Άντζελες και ο κίνδυνος για την Αθήνα

Το δημοσίευμα των FT υπενθυμίζει τη μεγάλη φωτιά του 2024, όταν οι φλόγες έφτασαν μέχρι τα βόρεια προάστια της Αθήνας, διασχίζοντας τον αστικό ιστό από την Πεντέλη μέχρι το Πάτημα Χαλανδρίου. Η κατάσταση εκείνη θεωρείται προειδοποιητική για όσα ενδέχεται να επαναληφθούν με ακόμα μεγαλύτερη ένταση.

Οι ειδικοί παραλληλίζουν την Αθήνα με το Λος Άντζελες, όπου οι εναλλαγές ανάμεσα σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων και παρατεταμένων ξηρασιών δημιούργησαν ιδανικές συνθήκες για πυρκαγιές – ένα φαινόμενο που οδήγησε στην καταστροφή χιλιάδων κατοικιών και στην απώλεια δεκάδων ανθρώπινων ζωών.

Στην Αττική, η συχνή παρουσία θαμνώδους και πευκόφυτης βλάστησης, συνδυαστικά με την κλιματική αλλαγή, την εγκατάλειψη της παραδοσιακής κτηνοτροφίας και την αύξηση των ημερών με ακραίες θερμοκρασίες, εντείνουν τον κίνδυνο.

Οι άνεμοι και ο ρόλος του μελτεμιού

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στους ισχυρούς, ξηρούς καλοκαιρινούς ανέμους του Αιγαίου, το γνωστό μελτέμι, που λειτουργεί όπως οι Santa Ana winds στην Καλιφόρνια. Αυτοί οι άνεμοι τροφοδοτούν τη φωτιά και τη μετατρέπουν σε ανεξέλεγκτη απειλή – όπως συνέβη με τραγικό τρόπο στη φωτιά στο Μάτι το 2018 ή στη Χαβάη το 2023.

Από τη φωτιά στην πλημμύρα

Ωστόσο, οι πυρκαγιές δεν αποτελούν τη μόνη απειλή. Η απώλεια της βλάστησης από τις φωτιές μειώνει τη φυσική ικανότητα του εδάφους να συγκρατεί το νερό, αυξάνοντας δραματικά τον κίνδυνο πλημμυρών.

Ο καθηγητής Μιχάλης Διακάκης από το Πανεπιστήμιο Αθηνών επισημαίνει ότι ο κίνδυνος αυτός μπορεί να διαρκέσει ακόμη και μία δεκαετία μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά, ειδικά για περιοχές με έντονο ανάγλυφο και πολεοδομική πίεση.

Μια και μόνο αστοχία σε ένα υδατόρεμα ή ρέμα της πόλης θα μπορούσε να οδηγήσει τα πλημμυρικά νερά κατευθείαν στο κέντρο της Αθήνας, προκαλώντας εκτεταμένες καταστροφές.

Οι προβλέψεις είναι ξεκάθαρες – το στοίχημα είναι η πρόληψη

Με τις επιστημονικές προβλέψεις να προειδοποιούν για αύξηση των ημερών καύσωνα και ενίσχυση των ακραίων καιρικών φαινομένων, η Αθήνα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι.

Οι ειδικοί τονίζουν την ανάγκη για ολοκληρωμένη πρόληψη, ενίσχυση των πυροσβεστικών δυνάμεων, δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, αλλά και πολιτικές κλιματικής ανθεκτικότητας – πριν οι προειδοποιήσεις γίνουν πραγματικότητα.

Σπαραχτικές εικόνες: Αδέσποτοι σκύλοι σε άθλιες συνθήκες στο Κορωπί - Καταγγελία για αδιαφορία, τι απαντάει ο δήμος

Ξύλο στους δρόμους του Βελιγραδίου με πρωταγωνιστές παίκτες της Παρτιζάν: Πώς ξεκίνησε - Η ανακοίνωση

Μπλακ άουτ στην Αθήνα: Όταν οι δούλοι της Πάουερ σε Αθήνα και Πειραιά έμεναν για ώρες στο σκοτάδι

Το φετινό Met Gala γέμισε υψηλή ραπτική και κοστούμια: Οι παρουσίες που ξεχώρισαν στο μπλε χαλί