Η "πρόβα" ελληνοτουρκικής κρίσης νότια του Καστελόριζου θα ολοκληρωθεί εκτός απροόπτου την επόμενη Κυριακή 2 Αυγούστου οπότε και λήγει η ισχύς της τουρκικής NAVTEX που προέβλεπε σεισμογραφικές έρευνες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Όμως η επιφυλακή είναι διαρκής καθώς δεν είναι σαφές τι ήταν αυτό που οδήγησε την Τουρκία στην επιλογή να κρατήσει το Oruc Reis στο λιμάνι της Αττάλειας.
Γράφει ο Νίκος Μελέτης
Τις επόμενες εβδομάδες θα διαπιστωθεί πάντως εάν διεθνείς παράγοντες, όπως η Γερμανία, επιχειρήσουν να επιστρατεύσουν την κίνηση αυτή ως ικανοποίηση της προϋπόθεσης που έχει θέσει η Ελλάδα («όχι διάλογος υπό καθεστώς απειλών και εκβιασμών»), ώστε να δρομολογήσουν ελληνοτουρκικό διάλογο.
Το σαφές μήνυμα της Αθήνας ότι δεν θα γίνει αποδεκτή οποιαδήποτε παραβίαση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και ότι «θα γίνει ό,τι χρειασθεί» έφθασε και στην Άγκυρα αλλά και στους συμμάχους και εταίρους, άμεσα και με ξεκάθαρο τρόπο.
Η δήλωση εξάλλου ότι «η Ελλάδα διαθέτει Πολεμικό Ναυτικό και Ένοπλες Δυνάμεις και θα τα χρησιμοποιήσει» επαναλαμβάνεται στον διεθνή παράγοντα και από την νυν και την προηγούμενη κυβέρνηση. Η κινητοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων με τρόπο που έδειχνε ότι δεν αντιμετωπίζει ένα θερμό επεισόδιο νότια του Καστελόριζου ως «σημειακό», συνέβαλε στην ενίσχυση του μηνύματός αποτροπής που έστειλε η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή.
Συγχρόνως οι διπλωματικές κινήσεις τόσο προς την φιλικά διακείμενη Γαλλία, αλλά και στη γερμανική προεδρία, οι παράλληλες κινήσεις προς την Αίγυπτο αλλά και στην γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και η ενημέρωση του Ρώσου προέδρου, δημιουργούσαν ένα πλέγμα, αν όχι συμμαχιών, τουλάχιστον μιας ξεκάθαρης εικόνας για το πού θα οδηγούσε η προσπάθεια του Τ. Ερντογάν να δοκιμάσει τις ανοχές της Ελλάδας.
Βεβαίως αυτά δεν είναι αρκετά για να ερμηνεύσουν τις κινήσεις του Τ. Ερντογάν.
Είναι δεδομένο ότι παρά την εντύπωση η οποία ιδίως δίνεται ότι επειδή δεν προκλήθηκε κρίση, έχει υπάρξει κάποια ίσως και θετική εξέλιξή στα ελληνοτουρκικά, στην πραγματικότητα όλες οι θέσεις της τουρκικής πλευράς παραμένουν αναλλοίωτες. Η αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων θα συνεχισθεί αμείωτη το επόμενο διάστημα. Και πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος οι πολλαπλοί και συνεχείς «συναγερμοί» να λειτουργήσουν όπως η ιστορία του «λύκου στο μαντρί». Και μάλιστα όταν η εικόνα του χάρτη της περιοχής καθιστά αρκετά πιο εύκολο στην Τουρκία να προβάλει σε μια διεθνή κοινότητα που δεν είναι επακριβώς ενημερωμένη, την εντύπωση ότι έχουν βάση οι διεκδικήσεις της στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου.
Καθώς η ανατολική Μεσόγειος και οι διεκδικήσεις εις βάρος της Ελλάδας έχουν κεντρικό ρόλο στο γενικότερο στρατηγικό αφήγημα του Τ. Ερντογάν για την νέα Τουρκία που θέλει να οικοδομήσει, δεν πρέπει να υπάρχουν παρερμηνείες των κινήσεων ούτε βεβαίως να δοθεί η εντύπωση ότι η μη έξοδος του Oruc Reis είναι τα πρώτα σημάδια μιας νέας… στροφής στα ελληνοτουρκικά.
Η Τουρκία με τα δυο σεισμογραφικά που έχει αποκτήσει, με την σημαντική ενίσχυση του Στόλου της και με δεδομένη την διεκδικητική της πολιτική, έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και μπορεί ανά πάσα στιγμή, είτε επειδή επιδιώκει να εξαντλήσει τα όρια των ελληνικών αντοχών και ανοχών, είτε επειδή θέλει να παζαρέψει με το Βερολινο ή να στείλει μηνύματα στο Κάιρο, να δημιουργήσει συνθήκες κρίσης.
Εξάλλου είναι πάντοτε προτιμότερη η επιδίωξη επίτευξης στόχων με την απειλή κλιμάκωσης της έντασης στα όρια της θέρμης κρίσης, παρά το ίδιο το θερμό επεισόδιο.
Η Τουρκία με την τελευταία NAVTEX έχει μετρήσει αντιδράσεις τόσο της Ελλάδας όσο και του διεθνούς παράγοντα, βάζει στην ατζέντα την διεκδίκηση της επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας σε ένα σημείο όπου είτε δεν συγκινείται ιδιαίτερα ο διεθνής παράγοντας, είτε δημιουργείται προβληματισμός σε κρίσιμες χώρες όπως η Αίγυπτος..
Κυρίως όμως, υπό το βάρος της διαρκώς επαπειλούμενης κρίσης θα οδηγεί στο να εμφανίζεται λογική, η επαναλαμβανόμενη προταση της τουρκικής ηγεσίας για διάλογο, ο οποίος θα είναι μάλιστα εφ' όλης της ύλης.
Η παρέμβαση της Γερμανίας προφανώς δεν έγινε στα πρόθυρα ενός θερμού επεισοδίου αλλά πάντως φαίνεται ότι έπαιξε ρολο στο να μην αναπτυχθεί τουλάχιστον μέχρι τώρα το σχέδιο για σεισμικές έρευνες νότια του Καστελόριζου. Όμως αυτό δεν αλλάζει τον πυρήνα του προβλήματος και πολύ περισσότερο αφήνει «γκρίζα σημεία» καθώς δεν είναι γνωστό τι ακριβώς έχει υποσχεθεί η κα. Μέρκελ στον Ερντογάν και αν αυτό αφορά μόνο τα ευρωτουρκικά ή αφορά και τον ελληνοτουρκικό διάλογο τον οποίο θέλει να «διευκολύνει» η Άγκυρα.
Όταν η Αθήνα πάντως διαμηνύει ότι διάλογος δεν μπορεί να γίνει υπό καθεστώς απειλών και εκβιασμών, προφανώς και δεν μπορεί να εννοηθεί η μη έξοδος του Oruc Reis ως ικανοποίηση της προϋπόθεσης αυτής.
Γιατί ανεξαρτήτως αυτής της εξέλιξης η Ελλάδα δεν μπορεί να συνομιλήσει για θαλάσσιες ζώνες με την Τουρκία, ενώ μεσολαβεί η έγκριση αδειών ερευνών της ΤΡΑΟ σε οικόπεδα που παράνομα οριοθέτησε η Τουρκία ακόμη και στα 6 ν.μ. έξω από τα ελληνικά νησιά.
Ούτε φυσικά μπορεί να δρομολογηθεί έστω και προκαταρκτικός διάλογος υπό την διαρκή απειλή της εξόδου ενός ερευνητικού πλοίου στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και με την παραμονή τούρκικου γεωτρύπανου στην κυπριακή ΑΟΖ. Γιατί η παρουσία του YAVUZ στην κυπριακή ΑΟΖ στηρίζεται ακριβώς στην τουρκική θεώρηση που απλώνει στην τουρκική υφαλοκρηπίδα μέχρι τα ελληνικά νησιά…
ΠΗΓΗ
