Λειψυδρία: Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για έργα και πιθανά μέτρα περιορισμού - Στα 10 δισ. το κόστος

Αντιμέτωπες με ένα υδροδοτικό τελεσίγραφο βρίσκονται η Αττική και άλλες περιοχές της χώρας εξαιτίας της συνεχιζόμενης μείωσης των αποθεμάτων νερού. Η κλεψύδρα έχει γυρίσει για την ανακοίνωση των έργων που θα προχωρήσουν για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, ενώ όλο και πιο κοντά έρχεται η πιθανή εφαρμογή μέτρων περιορισμού της κατανάλωσης στο νερό στην Αττική.

Έως τον Ιούνιο το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα ανακοινώσει συγκεκριμένες δράσεις σε όλα τα επίπεδα και οριστικές αποφάσεις ως προς το ποια έργα θα προχωρήσουν και με ποια προτεραιοποίηση. Το κόστος των απαραίτητων έργων για να μη «διψάσει» συνολικά η χώρα, ξεπερνά τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2030 και αναζητούνται πόροι μέσω διαφορετικών χρηματοδοτικών εργαλείων στον ασφυκτικό χρόνο που απαιτούν οι συνθήκες όπως έχουν διαμορφωθεί.

Κι αυτό γιατί εφόσον δεν αλλάξουν τα υδρολογικά δεδομένα και δε ληφθεί κανένα μέτρο, η πρωτεύουσα θα έχει νερό μόνο για τα επόμενα 2 έως 2,5 χρόνια, καθώς κάθε χρόνο αφαιρούνται χωρίς να αναπληρώνονται από τους ταμιευτήρες περίπου 200 εκ. κυβικά μέτρα.

Η ΕΥΔΑΠ έχει ετοιμάσει εδώ και καιρό ένα πλάνο βραχυπρόθεσμων και μεσομακροπρόθεσμων παρεμβάσεων, χωρίς όμως ακόμα η κυβέρνηση να έχει λάβει τις αποφάσεις της. Πλέον ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά και το αρμόδιο υπουργείο θα πρέπει να καταλήξει στις «δύσκολες πολιτικές αποφάσεις», όπως ανέφερε και ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας, Χάρης Σαχίνης μιλώντας στο πρώτο workshop της σειράς «Υδάτινες Συμμαχίες / Γνώση-Λύση-Δράση για το μέλλον του Νερού», που διοργανώνουν η ΕΥΔΑΠ, το ΤΕΕ και άλλοι φορείς.

Σε κάθε περίπτωση φαίνεται ότι πλησιάζει όλο και περισσότερο η αρχικώς απευκταία ανακοίνωση μέτρων περιορισμού κατανάλωσης νερού. Στο τραπέζι έχουν πέσει μάλιστα και εκείνα που είχαν εφαρμοστεί τη δεκαετία του ΄90 όταν και πάλι η Αθήνα είχε έρθει αντιμέτωπη με τη λειψυδρία.

«Επεξεργαζόμαστε με το Δημόσιο δράσεις μείωσης της κατανάλωσης. Δε θέλουμε να επανεφεύρουμε τον τροχό. Ο νόμος του 1993 είχε μελετηθεί και είναι ενδιαφέρων. Μπορούμε να πάρουμε έτοιμα κάποια στοιχεία από τον νόμο και αν χρειαστεί - και μάλλον θα χρειαστεί - να δούμε πότε θα πρέπει να εφαρμοστεί και πως θα επικαιροποιηθεί», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σαχίνης.

Η ανάγκη υλοποίησης των έργων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας θα φέρει, όπως όλα δείχνουν, και αυξήσεις στα τιμολόγια του νερού με τις σχετικές ανακοινώσεις να αναμένονται ακόμα και τον Ιούνιο από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), στην αρμοδιότητα της οποίας έχει περάσει η τιμολόγηση του νερού: «Εκτιμούμε ότι θα είμαστε η πρώτη εταιρία, στην οποία θα εφαρμοστεί το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο. Ο ρυθμιστής είναι ήδη έτοιμος και μας κάλεσε σε μία τελευταία συνάντηση», είπε ο κ. Σαχίνης.

Τις ανατιμήσεις στους λογαριασμούς του νερού κατά περιοχές – κάτι που προβλέπει το νέο θεσμικό πλαίσιο – σχεδόν προανήγγειλε και ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του υπουργείου, Πέτρος Βαρελίδης. Επεσήμανε ότι οι ανάγκες στη χώρα για έργα υποδομής μόνο για το νερό εκτιμώνται σε τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ έως το 2030: «Τα ποσά αυτά δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον κρατικό προϋπολογισμό. Γι΄αυτό αναζητούμε πρόσθετους τρόπους χρηματοδότησης από άλλες πηγές και ανακατανομή πόρων. Αλλά πρέπει και οι πάροχοι να καταλάβουν ότι οφείλουν να συνδράμουν με οικονομικούς πόρους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει η τιμή του νερού να ενσωματώνει και ένα μέρος του κόστους των έργων που απαιτούνται. Οπότε σε κάποιες περιοχές θα ακριβύνει το νερό. Σε κάποιες άλλες, πιθανώς όχι», ανέφερε.

Επανέλαβε μάλιστα ότι σε περιπτώσεις μη τιμολογούμενου νερού σε ποσοστό 60%, η μείωσή του στο μισό, ισοδυναμεί με τεράστια εξοικονόμηση πόρων, ενώ συμπλήρωσε πως ακόμα και σήμερα μεταξύ των 280 παρόχων ύδρευσης, υπάρχουν ορισμένοι που δηλώνουν 99% μη τιμολογούμενο νερό. Στόχος του υπουργείου, είναι η δημιουργία δύο ισχυρών πόλων της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ και η εθελοντική συνένωση των ΔΕΥΑ προκειμένου να γίνουν ισχυρότερες και υγιείς, όπως ανέφερε ο κ. Βαρελίδης.

Την αναποτελεσματικότητα του μοντέλου διακυβέρνησης του νερού στη χώρα είχε στηλιτεύσει νωρίτερα και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, αναφέροντας πως οι εμπλεκόμενοι φορείς και Οργανισμοί διαχείρισης υδάτων στην επικράτεια ξεπερνούν τους 750.

Το ξεκαθάρισμα του τοπίου αποτελεί τον έναν από τους τρεις βασικούς πυλώνες του σχεδίου της κυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε αναμένεται εδώ και καιρό η οριστική πρόταση νόμου του υπουργείου για τον κλάδο, η οποία έχει καταλήξει στις εθελοντικές συγχωνεύσεις φορέων.

Ο δεύτερος πυλώνας είναι η εξεύρεση και διάθεση πρόσθετων χρηματοδοτικών πόρων για την ενίσχυση των υποδομών, από την επιδιόρθωση των συστημάτων άρδευσης και ύδρευσης, μέχρι την αντικατάσταση και επέκταση των δικτύων, αφαλατώσεις με προτεραιότητα στα υφάλμυρα νερά, φράγματα πολλαπλού σκοπού, υδατοδεξαμενές κ.ά. «Πρόκειται για επενδύσεις που κοστίζουν πολύ, αλλά δεν έχουμε άλλο περιθώριο καθυστέρησης» σημείωσε ο υπουργός.

Ο τρίτος στόχος είναι η εξοικονόμηση νερού, μέσα από την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, την αποτύπωση των αναγκών και τη λήψη μέτρων, ανέφερε καλώντας σε πανστρατιά για τη λειψυδρία πολίτες και φορείς.

Το σχέδιο της ΕΥΔΑΠ

Την ανάγκη να αναληφθούν δράσεις και μάλιστα άμεσες προκειμένου να εξασφαλιστεί η υδροδότηση της Αθήνας, επεσήμανε ο κ. Σαχίνης, αναλύοντας το πλάνο των προτεινόμενων από την εταιρία έργων, το οποίο περιλαμβάνει:

• Τις γεωτρήσεις της Μαυροσουβάλας και την επαναχρησιμοποίηση της Υλίκης, η οποία αντιμετωπίζεται ως εφεδρεία υπό κανονικές συνθήκες δεδομένου του αυξημένου ενεργειακού της κόστους.

• Τις γεωτρήσεις στον βοιωτικό Κηφισό. Ηδη έχουν γίνει δοκιμαστικές με τις πρώτες ενδείξεις να είναι θετικές: «Μαζί με την Μαυροσουβάλα μπορούμε να πάρουμε έως 75 εκ. κ.μ. νερού τον χρόνο», τόνισε ο επικεφαλής της ΕΥΔΑΠ. Το πρόβλημα με τη λύση αυτή είναι ότι η Αττική δεν είναι η μόνη που διεκδικεί το νερό καθώς οι αγρότες της περιοχής αγωνιούν εάν θα υπάρχει επαρκής ποσότητα για την άρδευση των καλλιεργειών τους.

• Η διασύνδεση με τη λίμνη των Κρεμαστών που απέχει 30 χλμ από τον Εύηνο. Εάν η ΕΥΔΑΠ πάρει νερό από δύο ποταμούς που εισρέουν στη λίμνη, αυτό θα έρχεται με βαρύτητα που σημαίνει ότι θα είναι φτηνό κοστίζοντας 10 σεντς ανά κ.μ για 200 εκ κυβικά μέτρα. «Μας αρέσει αυτή λύση γιατί τα Κρεμαστά έχουν 5πλάσια χωρητικοτητα από τη χωρητικότητα όλων των ταμιευτήρων της ΕΥΔΑΠ μαζί. Είναι σαν να κάνεις άλλα 20 φράγματα», τόνισε ο κ. Σαχίνης. Προσέθεσε ότι η ΕΥΔΑΠ κάθε χρόνο θα παίρνει το πολύ 200 εκ. κ.μ. όταν εκεί εισρέουν 3,5 δισεκ. κυβικά.

• Εως την ολοκλήρωση του παραπάνω έργου, την οποία τοποθέτησε χρονικά σε μία 8ετία, εξετάζεται η γρήγορη αλλά αρκετά πιο ακριβή λύση της μεταφοράς νερού με τάνκερ των 100.000 τόνων. Με τρία τάνκερ μπορούν να μεταφερθούν 35 εκ. κ.μ. νερού στο σύστημα της ΕΥΔΑΠ από τις εκβολές του Αχελώου και συγκεκριμένα από την περιοχή του Αστακού σε δύο λιμάνια στην περιοχή των Ασπρων Σπιτιών και της Θίσβης στον βόρειο Κορινθιακό. Η αρχική εκτίμηση του κόστους ανεβαίνει στο 1 ευρώ ανά κ.μ. ενώ στα θετικά καταγράφεται το γεγονός ότι η μέθοδος δεν απαιτεί αλλαγές στο σύστημα υδροδότησης της Αθήνας και η διαδικασία σταματά οποτεδήποτε υπάρξει κάλυψη από άλλες πηγές.

• Η ΕΥΔΑΠ εξετάζει και τις αφαλατώσεις, οι οποίες ωστόσο είναι μια επένδυση που δεν μπορεί να αντιστραφεί. Προτίμηση λόγω μειωμένου κόστους υπάρχει για περιοχές με υφάλμυρο νερό, αλλά γενικά η λύση είναι ακριβότερη από άλλες με το κόστος της να κυμαίνεται από 65 έως 85 σεντς ανά κυβικό μέτρο για την Αθήνα (στα νησιά ξεπερνά και το 1,5 ευρώ). Η ΕΥΔΑΠ προτείνει η λύση αυτή να προχωρήσει με διαγωνισμό σε συγκεκριμένα σημεία που θα υποδείξει στους αναδόχους.

• Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο η εταιρία ετοιμάζει ένα masterplan αντίστοιχο με αυτό της Αν. Αττικής για το σύνολο του νομού και αντικείμενο την πιθανή επαναχρησιμοποίηση νερού από την Ψυττάλεια για βιομηχανική χρήση και άρδευση δεδομένου ότι από τις εγκαταστάσεις της βγαίνουν ετησίως 300 εκ. κ.μ. νερό. Θα πρέπει ωστόσο να μελετηθεί το κόστος της μεθόδου καθώς μπορεί να είναι μεγαλύτερο από τη λύση των Κρεμαστών.

• Εξετάζεται επίσης η αξιοποίηση των ομβρίων υδάτων, αλλά εκτιμάται ότι η συγκεκριμένη λύση είναι ακριβότερη από όλες τις υπόλοιπες, οι οποίες μελετώνται.

Ποια μέτρα είχαν εφαρμοστεί το 1992

Μέτρα περιορισμού στην κατανάλωση, αυξημένα τιμολόγια για τις υπερβάσεις άνω των ορίων και απαγόρευση της χρήσης νερού για πότισμα και πισίνες, ήταν τα βασικά μέτρα που είχαν εφαρμοστεί στη λειψυδρία του 1993. Όπως προκύπτει από τον νόμο εκείνης της εποχής, ο οποίος σε αντίθεση με τα σημερινά δεδομένα είχε μόλις 6 άρθρα, είχε απαγορευτεί η χρησιμοποίηση νερού της Ε.ΥΔ.Α.Π. για πότισμα δημόσιων και ιδιωτικών κήπων, κτημάτων και γενικώς χώρων πρασίνου, καθώς και για το γέμισμα δημόσιων και ιδιωτικών κολυμβητικών δεξαμενών με εξαίρεση τους αγωνιστικούς χώρους δημόσιου ενδιαφέροντος για τους οποίους αποφάσιζε κατά περίπτωση ο υπουργός Περιβάλλοντος ύστερα από αίτηση των ενδιαφερομένων.

Απαγορευόταν επίσης, το πλύσιμο αυτοκινήτων, πεζοδρομίων και ανάλογων επιφανειών με λάστιχο. Στις περιπτώσεις παραβάσεων διακοπτόταν η παροχή νερού από την Ε.ΥΔ.Α.Π. για χρονικό διάστημα από 2 μέχρι 10 ημέρες και επιβαλλόταν πρόστιμο με τις ποινές να διπλασιάζονται σε περίπτωση υποτροπής.

Σε περιπτώσεις πολύ μεγάλων υπερβάσεων το ΔΣ της ΕΥΔΑΠ μπορούσε να αποφασίσει ακόμα και τη διακοπή παροχής νερού για χρονικό διάστημα από 5 μέχρι και 15 ημέρες, ενώ προβλέπονταν υψηλά πρόστιμα σε περιπτώσεις λαθραίας υδροληψίας από τα υδραγωγεία και τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ύδατος της Ε.ΥΔ.Α.Π.

Το Κασμίρ αποτελεί το «μήλον της Έριδος» ανάμεσα σε Ινδία και Πακιστάν - Οι αιτίες της σύγκρουσης και η πυρηνική απειλή

«Δάσκαλε, κάντε κάτι - Πεθαίνουμε από την πείνα»: Κραυγή απόγνωσης Παλαιστινίων στη Γάζα - Ο καθηγητής Τάκης Πολίτης στο ethnos.gr

Καταγγελίες φοιτητών του ΕΜΠ για την κατάσταση της βιβλιοθήκης: Ετοιμόρροπες σκάλες, σπασμένα τζάμια και χωρίς σύστημα πυρασφάλειας

Η ηγετική εμφάνιση Δένδια, ο μαρτυριάρης Βορίδης, η επιμονή Κυρανάκη για τα ταξί και οι αυξήσεις στα τιμολόγια νερού