Μύλοι και τα Καμίνια της Κριτσάς» του Νίκου Τζώρτζη

Ένα ακόμη εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο έγραψε ο Νίκος Γ. Τζώρτζης. Μετά τα «Ονοματεπώνυμα και Υδρώνυμα της Κριτσάς», το «Έπεσαν υπέρ Πατρίδος» και τη «Γραμματική του Γλωσσικού Ιδιώματος της Ανατολικής Κρήτης», το νέο βιβλίο που θα κυκλοφορήσει σύντομα έχει σαν θέμα τους «Μύλους και τα Καμίνια της Κριτσάς». Το βιβλίο είναι έκδοση του Λυκείου των Ελληνίδων Αγίου Νικολάου, με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.

* Όπως αναφέρει στο «Προλόγισμα» η πρόεδρος του Λυκείου κ. Παρούλα Κουτσάκη: «Το βιβλίο “Οι Μύλοι και τα Καμίνια της Κριτσάς” συμπληρώνουν τη σειρά των πολύτιμων εκδόσεων του Λυκείου Ελληνίδων, στην προσπάθεια διάσωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Το θέμα τεκμηριώνεται με σαφή λόγο, πρωτογενές υλικό, φωτογραφίες και άλλα τεκμήρια και μαρτυρίες. Αναφέρεται στους περίπου 25 αλευρόμυλους και στα περίπου 45 καμίνια, (ασβεστοκάμινα, καρβουνοκάμινα, καμίνια αγγειοπλαστικής), που λειτούργησαν στην περιοχή τον περασμένο αιώνα και μέχρι σχεδόν το 1990».

* Το Δ.Σ. του Λυκείου ευχαριστεί την Περιφέρεια Κρήτης και ιδιαίτερα τον περιφερειάρχη κ. Σταύρο Αρναουτάκη καθώς και το Αντιπεριφερειάρχη Λασιθίου κ. Γιάννη Ανδρουλάκη για την ανάληψη της δαπάνης της έκδοσης «αποδεικνύοντας ακόμα μία φορά την προσήλωσή τους σε θέματα πολιτισμού και παιδείας».

* Ο συγγραφέας Νίκος Τζώρτζης αναφέρει: «Η βιωματική μου σχέση με τα καμίνια και τους μύλους, λόγω της ενασχόλησης μελών της ευρύτερης οικογένειάς μου με αυτές, με οδήγησαν στην καταγραφή, την περιγραφή του μηχανισμού τους και τον τρόπο λειτουργίας τους. Ελπίζω με την εργασία μου να κερδίσω το ενδιαφέρον και άλλων νεότερων ερευνητών να συνεχίσουν την έρευνα και κάποτε στο μέλλον να συμπληρωθεί η συνολική εικόνα του πολιτισμού της Κριτσάς».

* Τον πρόλογο στους Μύλους κάνει ο αρχιτέκτονας Στέφανος Νομικός τ. Πρόεδρος Ινστιτούτου των Ελληνικών Μύλων:

« Ο νομός Λασιθίου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ολόκληρος σε ένα τεράστιο Υπαίθριο Μουσείο Μύλων αφού έχει περισσότερους μύλους, ανεμόμυλους και νερόμυλους, από όσους έχουν μαζί και οι τρεις άλλοι νομοί της Κρήτης. Η καταγραφή και η φωτογραφική τεκμηρίωση ώστε να δημιουργηθούν αρχεία, αποτελεί σημαντικό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς τόπου μας και έτσι θα εξασφαλιστεί η ιστορική μνήμη για τις επόμενες γενιές, όταν τα χαλάσματα θα έχουν πια εξαφανιστεί».

* Τον πρόλογο του βιβλίου στα Καμίνια κάνει ο Αρχιτέκτονας Μηχανικός Οδυσσέας Σγουρός.

«Ο ασβέστης ήταν το πρωταρχικό υλικό που ήρθε να δέσει τα κονιάματα και να δώσει αντοχή και διάρκεια στον χρόνο του ανθρώπινου “τεύχους”, του ανθρωπογενούς κτίσματος. Τα ασβεστοκάμινα εξακολουθούν να αντιστέκονται πλασμένα από αιώνιες ξηρολιθοδομές. Ο φιλόλογος Νίκος Τζώρτζης με το έργο του εναντιώνεται έμπρακτα στην κυριαρχία των μηχανισμών της λήθης και προσθέτει τις δικές του ευδιάκριτες και λαμπερές ψηφίδες στη διάσωση των στοιχείων της τοπικής ταυτότητας και τη μακρά ιστορία της περιοχής της Κριτσάς», σημειώνει ο Οδυσσέας.

* Το βιβλίο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και αξίζει να το έχουμε στη βιβλιοθήκη μας. Ευτυχώς υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που με το έργο τους σώζουν σημαντικά στοιχεία της παράδοσής μας. Προσωπικά θυμάμαι το καμίνι στον κόμβο της Κριτσάς, στην αρχή του παλιού δρόμου προς το Καλό Χωριό.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ