Παιδιά χωρίς πατρίδα: Πίσω τους μια θάλασσα. Μπροστά τους μια κοινωνία που διστάζει και ένα μέλλον που δεν έρχεται

Στα νησιά του Αιγαίου, αλλά πλέον και στην Κρήτη, ο αέρας μυρίζει ξανά ανησυχία. Όχι, γιατί οι άνθρωποι εκεί δεν έχουν καρδιά. Αλλά γιατί για άλλη μια φορά βρίσκονται μόνοι απέναντι σε μια κρίση που ποτέ δεν αντιμετωπίστηκε ριζικά.

Το μεταναστευτικό στην Ελλάδα δεν είναι απλώς πολιτικό ζήτημα. Είναι καθημερινότητα. Είναι κόπωση, αβεβαιότητα, φόβος, όχι για τον «ξένο», αλλά για το τι θα γίνει αν όλα μείνουν όπως είναι.

Η Ιστορία που δεν τελειώνει

Η Ελλάδα γνώρισε μεγάλο μεταναστευτικό κύμα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Το 2015 όμως, η εικόνα άλλαξε: προσφυγικά κύματα από τη Συρία και το Αφγανιστάν κατέκλυσαν τα νησιά, με την Ευρώπη να κοιτά περισσότερο προς τα σύνορά της, παρά προς τις ανάγκες όσων τα κρατούσαν.

Σήμερα, το πρόβλημα επιστρέφει. Το 2025 βρίσκει τα νησιά και πάλι με αυξημένες ροές, όχι μόνο λόγω πολέμων, αλλά και εξαιτίας της φτώχειας, της κλιματικής αλλαγής, και της αποσταθεροποίησης σε Αφρική και Ασία.

«Ζούμε το ίδιο έργο. Απλά τώρα είναι πιο σιωπηλό. Πιο βαθύ», λέει η Μαρία, κάτοικος του Ρεθύμνου.

Οι φόβοι των νησιωτών

Οι κάτοικοι των νησιών δεν έχουν πρόβλημα με τους ίδιους τους μετανάστες. Έχουν όμως κουραστεί να σηκώνουν ένα βάρος μόνοι τους:

• Αλλοίωση κοινωνικής συνοχής: μικρές κοινότητες που αλλάζουν ραγδαία.
• Ασφάλεια: υπερπληθυσμένες δομές δημιουργούν ανασφάλεια – όχι λόγω «εγκληματικότητας», αλλά λόγω αβεβαιότητας.
• Πτώση του τουρισμού: εικόνες hotspot δίπλα σε παραλίες δεν βοηθούν.
• Έλλειψη στήριξης: αστυνομικές και υγειονομικές δυνάμεις ανεπαρκείς.
• Φόβος μονιμότητας: ότι δηλαδή το προσωρινό θα γίνει μόνιμο, και τα νησιά θα μετατραπούν σε «αποθήκες ψυχών».

«Δεν είμαστε ρατσιστές. Αλλά δεν είμαστε και υπεράνθρωποι», λέει ο Αντώνης, κάτοικος Χανίων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣΕλλάδα | 09.07.2025 10:22Μεταφέρονται στο Λαύριο οι 520 διασωθέντες μετανάστες από τη θαλάσσια περιοχή νότια της Γαύδου – Αλλαγή στον αρχικό σχεδιασμό

Και η Κρήτη αρχίζει να φοβάται…

Μέχρι πρότινος, η Κρήτη δεν ήταν στο επίκεντρο της μεταναστευτικής κρίσης. Όμως οι νέες ροές από Αίγυπτο και Λιβύη, σε συνδυασμό με ενδεχόμενες «μεταφορές» πληθυσμών για αποσυμφόρηση άλλων νησιών, έχουν αρχίσει να ανησυχούν τους κατοίκους.

«Η Κρήτη δεν είναι έτοιμη – και δεν πρέπει να γίνει νέα Λέσβος», τονίζει ο Δημήτρης, δημόσιος υπάλληλος στο Ηράκλειο.

Από τα Χανιά ως τη Μεσσαρά, οι άνθρωποι αναρωτιούνται αν η πολιτεία θα σταθεί δίπλα τους, ή αν θα τους αφήσει απλώς να «φιλοξενήσουν» το πρόβλημα μακριά από τα μεγάλα κέντρα.

Κρατώντας τη ζωή σε ένα σακίδιο

«Δεν κλαίω πια. Απλώς κάθομαι και περιμένω» η απάντηση μιας ταλαιπρωσημένης γυναίκας που ήρθε από τη Λιβύη.

Η συνεχής μετακίνηση, η ανασφάλεια, οι απώλειες, η άγνοια για το μέλλον δημιουργούν ψυχική ακαμψία. Εμφανίζουν σημάδια μετατραυματικού στρες, κατάθλιψης, ακόμη και παραίτησης, ιδίως όταν είναι εγκλωβισμένοι για εβδομάδες.

Δεν είναι απλώς «ροές». Είναι άνθρωποι. Πίσω από κάθε κουβέρτα στη σειρά, πίσω από κάθε βλέμμα στο λιμάνι, πίσω από κάθε παιδί που κρατά σφιχτά το χέρι της μάνας του υπάρχει μια ιστορία και κυρίως, μια αξιοπρέπεια.

Είναι ο πατέρας από την Ερυθραία που ξέρει να χτίζει σπίτια αλλά τώρα κοιμάται σε σάκους ύπνου. Είναι η μάνα από τη Συρία που ήταν δασκάλα αλλά τώρα καθαρίζει τον χώρο γύρω από τη σκηνή της με ένα κομμάτι χαρτόκουτο. Είναι ο έφηβος από το Αφγανιστάν που κουβαλά ένα τετράδιο με άδειες σελίδες και προσπαθεί να μάθει ελληνικά χαζεύοντας πινακίδες.

Δε ζητούν ελεημοσύνη. Ζητούν χρόνο. Ζητούν να υπάρξουν. Να μην αντιμετωπίζονται σαν κίνδυνος ή αριθμός. Να έχουν τη δυνατότητα να πουν: «Είμαι εδώ. Μπορώ να προσφέρω. Μη με βλέπεις μόνο ως βάρος».

Πολλοί από αυτούς βοηθούν ο ένας τον άλλον σιωπηλά. Μοιράζονται λίγα τρόφιμα, μεταφράζουν για όσους δεν ξέρουν, καθαρίζουν τα γύρω. Πολλές φορές οι ίδιοι αποτρέπουν καυγάδες ή φροντίζουν τα μικρότερα παιδιά, γιατί το μόνο που τους μένει είναι να διατηρήσουν αυτό που έχουν, την ανθρωπιά τους.

Η κόπωση του κόσμου είναι αληθινή

Δεν πρόκειται για ξενοφοβία. Πρόκειται για ανθρώπους που ζουν δίπλα σε μια συνεχή κρίση, χωρίς πόρους, χωρίς σχέδιο και χωρίς φωνή. Οι νησιώτες έχουν ανοίξει τα σπίτια τους, έχουν προσφέρει, έχουν φιλοξενήσει. Αλλά έχουν κουραστεί να είναι οι μόνοι που κρατούν την Ευρώπη όρθια.

Και τώρα τι;

Η Ευρώπη εξακολουθεί να βλέπει το μεταναστευτικό ως αριθμούς. Οι κυβερνήσεις ως διαχείριση. Αλλά για τους ανθρώπους που ζουν στα νησιά και στα σύνορα, το μεταναστευτικό είναι κάθε μέρα: στο σχολείο, στο λιμάνι, στο φούρνο, στο ιατρείο.

Αν δεν υπάρξει εθνικό και ευρωπαϊκό σχέδιο που να λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τις ροές αλλά και τους τόπους υποδοχής, ο φαύλος κύκλος θα συνεχιστεί. Και τότε, η Ελλάδα δε θα έχει μόνο πρόβλημα μεταναστευτικό. Θα έχει χάσει και τους ίδιους της τους ανθρώπους.

«Όσοι εισέρχονται παράνομα στη χώρα θα συλλαμβάνονται»: Αναστολή ασύλου για μετανάστες και κλειστή δομή στην Κρήτη ανακοίνωσε ο Μητσοτάκης

Η Ειρήνη Μουρτζούκου έλαβε προθεσμία για να απολογηθεί την Κυριακή - «Φόνισσα» φώναζε το εξαγριωμένο πλήθος

Γιατί η σημερινή ημέρα θα είναι η πιο «σύντομη» ημέρα στην καταγεγραμμένη ιστορία της Γης

Το μυστικό του e-shop που πουλάει: Γιατί οι λέξεις αξίζουν όσο ο σχεδιασμός